Op zoek gaande naar de begrafenisakte van één van mijn vele voorvaders, zijnde Franciscus Lauwers (°10/9/1690), botste ik op een bijzonder verhaal. Een overlijden in mysterieuze omstandigheden.
Eerst even terug naar mijn zoektocht naar de sporen van Franciscus Lauwers, want hij is die ‘eenen man’ die ‘doodt gevonden’ werd.
Het leven van Franciscus Lauwers
Voor zover ik wist, was Franciscus Lauwers van Lippelo, provincie Antwerpen, en nu een deelgemeente van Puurs Sint-Amands. Hij was er op 21 oktober 1716 gehuwd met Petronella Pieters. Hun tien kinderen werden er geboren, waaronder mijn voormoeder Anna Lauwers. Drie kinderen overleden reeds op jonge leeftijd. Zo begroeven ze de tweejarige Joannes in 1727, de eenjarige Joaghim in 1733 en de twaalfjarige Elisabetha in 1748.
Op 24 januari 1757 overleed zijn echtgenote Petronella op 66-jarige leeftijd en werd in Lippelo begraven. Franciscus was toen even oud. Ze schilden amper een maand.
Hoe Franciscus aan de kost kwam, valt enkel te raden. Dat werd niet genoteerd in de akten van het parochiaal register. Pas vanaf 1796 werden de beroepen van de vermelde personen genoteerd in de akten van de burgerlijke stand. Was hij landbouwer zoals zovelen of dagloonwerker, herbergier, handelaar, … ? Wie zal het zeggen.
Geboorteplaats
Dat Franciscus niet in Lippelo geboren was, werd snel duidelijk aangezien hij niet terug te vinden was in de alfabetische index van doop- en geboorteakten van Lippelo, de parochie Sint-Stefaan (1598-1797). Er waren nochtans vele Lauwers in Lippelo. Maar waar zag hij dan wel het levenslicht?
Eén klein spoor op de genealogische site Geneanet bracht me naar het antwoord. Volgens de stamboom van stamboomonderzoeker Godelieve Van Damme-Peeters was Franciscus Lauwers geboren op 10 september 1690, in Liezele, een naburig dorp thans eveneens een deelgemeente van Puurs Sint-Amands. Hij was dus ‘van een andere parochie’ (Onze-Lieve-Vrouw, en niet Sint-Stefaan, de parochie van Lippelo).
Zijn geboorteakte die ik vervolgens vond, bevestigde mijn vermoeden dat hij de zoon is van Henricus Lauwers en Anna Van den Bosch. (Anna was meter van zijn dochter Anna.) Geboren in Liezele, net zoals zijn oudere broer Cornelius. Broer Jacobus werd uitzonderlijk in Willebroek geboren wegens het tijdelijk verblijf van zijn ouders aldaar. (Reden?) Na zijn geboorte, moeten zijn ouders verhuist zijn naar Lippelo (Alweer de vraag: waarom? We kunnen enkel zelf invullen) gezien al zijn jongere broers en zussen in Lippelo zijn geboren. In Lippelo heeft hij het grootste deel van zijn leven doorgebracht.
Het mysterie van zijn overlijden
Een blik in de alfabetische index van begrafenis- en overlijdensakten van Lippelo, parochie Sint-Stefaan (1661-1797) gaf me zijn overlijdensdatum: 25/6/1771. Zocht ik de eigenlijke begrafenisakte op in het parochieregister van Sint-Stefaan, Lippelo, las ik tussen de begrafenisakten van anno 1771 het volgende (in het Latijn):
Die 25 junii morte subitanea discessit circa urbem mechliniensem Franciscus Lauwers viduus Petronilla Peeters et in parochia Sancti Rumoldi sepultus est.
Vrij vertaald, leest dit als:
Op 25 juni is Franciscus Lauwers plots overleden in de omgeving van de stad Mechelen. Hij werd begraven in de parochie van Sint-Rombouts.
Huh? Bijzonder. Dit is zo’n akte die vele vragen doet rijzen. Op plotse wijze. Was hij ziek? Ineengezakt door ondervoeding? Uitgeput van de reis? Aangevallen? In de buurt van Mechelen, zonder precieze vermelding. Wat deed hij daar, zo’n 20 km verder van zijn woonplaats? Een grote afstand voor mensen uit zijn familie die nauwelijks buiten de parochie kwamen. Op het moment van zijn overlijden was hij 80 jaar. Een ‘fortuinlijke’ leeftijd in die tijd. Ik kan me bij gevolg moeilijk indenken dat hij er beroepshalve was.
Dit is zo’n akte die vele vragen doet rijzen
Ik keek in de begrafenisakten van Sint-Rombouts of ik daar nog enig spoor vond. Warempel. Daar vond ik de volgende akte:
Arm lijck 27 junij 1771
eenen man doodt gevonden omtrent Walem
In hedendaags Nederlands wordt dit:
Arm lijk 27 juni 1771
een man dood gevonden in de omgeving van Walem
Dit kan geen toeval zijn, me dunkt. Dit moet om Franciscus Lauwers gaan. De twee akten uit Lippelo en Mechelen komen overeen.
Intriest
Deze akte treft me. Er staat niet veel. Maar wat er staat, vertelt een intriest drama.
‘Arm lijck‘. Ik merkte dat de pastoor van de parochie Sint-Rombouts een onderscheid maakt tussen verschillende overleden personen. Zo lezen we naast de categorie ‘arm lijck’ onder andere ‘kerck lijck’, ‘kint’, ‘clijn lijck’, ‘arm kint’, ‘middel’, ‘choor kint’, …
‘Eenen man‘. Zo anoniem en eenzaam. Zijn naam was onbekend bij de pastoor in Mechelen.
‘Doodt gevonden‘. Hij lijkt gestorven te zijn zonder dat iemand naar hem opkeek. Of alleen, zonder iemand in de buurt. Een arme, 80-jarige weduwnaar langs de weg. Stel je voor. Hij heeft er gelegen tot een goede ziel hem vond en zijn lichaam naar de parochie Sint-Rombouts in Mechelen bracht.
Van vermist naar overleden
Het nieuws van zijn overlijden in Walem moet dan toch Lippelo bereikt hebben. Er was iemand die hem (her)kende en Fransiscus Lauwers werd alsnog geïdentificeerd voor zijn nabestaanden in Lippelo. Voor hen was hij niet langer vermist. De pastoor van Sint-Stefaan kon de begrafenisakte opmaken en kinderen konden rouwen. Amen.
Geef een reactie